Naya Patrika, Achyut Puri, 3rd May 2017, Kathmandu
नेपालमा खर्चालु पर्यटक भित्रयाउने सबैभन्दा महत्वपूर्ण प्रडक्ट पर्वतारोहणमा एक आरोहीले एकपटकको नेपाल बसाइमा औसतमा ३५ लाख हाराहारी खर्च गर्छन् । नेपाल पर्वतारोहण संघका अनुसार खासगरी स्प्रिङ सिजन (फागुन–वैशाख)मा सगरमाथा आरोहणमा आउने पर्यटकबाट नेपालले सर्वाधिक आम्दानी गर्छ । यस मौसमका लागि सरकारी रोयल्टीदेखि हवाई भाडा, शेर्पा सहयोगी, खाना–बसाइ, होटेल खर्च, उपकरण र अक्सिजनजस्ता आधारभूत आवश्यकताका लागि मात्र उक्त रकम खर्च हुने गरेको संघका अध्यक्ष आङछिरिङ शेर्पा बताउँछन् ।
सरकारलाई बुझाउने रोयल्टीबाहेक प्रत्येक आरोहीले ४ हजार डलर धरौटी बुझाउनुपर्छ, जुन सगरमाथामा आफूले उत्पादन गरेको फोहोर लिएर आएपछि फिर्ता हुन्छ । हिमाल आरोहणमा सबैभन्दा बढी खर्च सगरमाथाका लागि हुन्छ । यसबाहेक अन्य हिमालको रोयल्टी कम हुने र बसाइ अवधि पनि छोटो हुने भएकाले खर्च कम हुने गरेको छ । छोटो उचाइको हिमाल आरोहण गर्ने पर्यटकले भने २ लाखदेखि १५ लाख रुपैयाँसम्ममा आरोहण पूरा गरी घर फर्कने गरेको अध्यक्ष शेर्पाको भनाइ छ।
आरोही ७० दिन बस्छन् नेपालमा
सगरमाथा आरोहणमा आउने आरोहीको नेपालमा औसत बसाइ अवधि ७० दिन हो । तर, कुल पर्यटकको औसत बसाइ १३ दिन हाराहारी मात्र छ । नेपालमा मध्य तथा सुदूरपश्चिमका हिमाल र कञ्चनजंघालगायत हिमाल चढ्न आउने पर्यटक सर्वाधिक अवधि बस्छन् । खासगरी आधार शिविर पुग्न १५–१६ दिन लाग्ने र यातायातको सुविधा नभएको हिमालको आरोहणका लागि पर्यटकले ३ महिनासम्म नेपालमा बिताउने गरेको संघको भनाइ छ ।
अक्सिजनमा अधिक खर्च
उच्च हिमाली क्षेत्रमा पुगिसकेपछि आरोहीको सबैभन्दा धेरै खर्च अक्सिजनमा हुने गरेको छ । एनएमएका अध्यक्ष शेर्पाका अनुसार सगरमाथाको क्याम्प टुबाट माथि लागेपछि सामान्यतया आरोहीले अक्सिजन खानुपर्छ । यहाँ बोकिने एक बोतल अक्सिजनको मूल्य ७ सय डलर हो । यो अक्सिजनले ५ देखि ८ घन्टासम्म मात्र पुग्छ ।
दुई दर्जन कम्पनी सक्षम
नेपालमा पर्वतारोहण तथा पदयात्राको प्रयोजनमा आउने पर्यटकलाई प्याकेज बिक्री गरी भ्रमणको बन्दोबस्त मिलाउने टे«किङ तथा ट्राभल एजेन्सीको संख्या हजारौँ छ । यीमध्ये करिब दुई दर्जन कम्पनीले मात्र दक्ष जनशक्तिसहित पर्वतारोहणमा पर्यटक लैजान्छन् । खासगरी नेपाल पर्वतारोहण संघबाट परमिट लिएर जान सकिने र ५५ सय मिटरभन्दा कम उचाइका हिमालमा भने धेरै कम्पनीले प्याकेज बिक्री गर्छन् ।
नेपालमा ३ हजार शेर्पा सहयोगी
एक आरोही नेपाल आउँदा अधिकतम १५ जनासम्मले काम पाउने गरेको अनुमान छ । त्यसमध्ये हिमाल आरोहणमा सबैभन्दा ठूलो हिस्सा शेर्पा सहयोगीको रहन्छ । बाटो बनाउनेदेखि आरोहीलाई चुचुरोमा पुर्याएर सकुशल फिर्ता गर्ने जिम्मेवारी उनीहरूमा हुन्छ । नेपाल पर्वतारोहण संघका अनुसार नेपालमा करिब ३ हजार दक्ष शेर्पा सहयोगी छन्, जसले हरेक सिजनमा आउने पर्यटकलाई सफल आरोहण गराई सकुशल स्वदेश फिर्ता गराउने जिम्मा लिएका छन् । यी आरोहीले एक सिजनमा ३ लाख रुपैयाँसम्म आम्दानी गर्छन् ।
करिब ५४ हजारलाई रोजगारी
नेपाल पर्वतारोहण संघले सन् २०१४ मा गरेको एक अध्ययनअनुसार पर्वतारोहणकै कारण करिब ५४ हजारजनाले रोजगारी पाउँछन् । पर्वतारोहणबाट शेर्पा सहयोगीसहित कुक, भरिया, स्वास्थ्यकर्मीले प्रत्यक्ष रोजगारी प्राप्त गर्छन् । यसबाहेक ट्राभल–ट्रेकिङ कम्पनी, सडक तथा हवाई यातायात, होटेलजस्ता क्षेत्रमा पनि बिजनेस बढ्छ ।
केही तथ्य
नेपालमा ४ सय १४ हिमाल आरोहणका लागि खुला
पर्वतारोहणबाट वार्षिक औसत ५० करोड रुपैयाँसम्म राजस्व संकलन । सन् २०१७ को स्प्रिङमा मात्र करिब ३१ करोड रुपैयाँ राजस्व संकलन
आरोही १५ दिनदेखि ३ महिनासम्म नेपालमा बस्छन्
२ लाख रुपैयाँदेखि ६० लाख रुपैयाँ सम्म खर्च गर्छन्
एक हजार हाराहारी पर्यटक आरोहणकै लागि आउँछन् । यसमध्ये ठूलो हिस्सा सगरमाथाको छ । चालू सिजनमा मंगलबारसम्म ४० टोलीका ३ सय ७३ पर्यटकले सगरमाथा चढ्ने अनुमति लिएका छन् । यो संख्या सगरमाथा आरोहणको इतिहासमा अहिलेसम्मकै बढी हो ।
आरोहणको मौसममा होटेलको अक्कुपेन्सी बढ्छ भने हवाई कम्पनीले लुक्लामा उडान केन्द्रित गर्छन् ।
